ÖZET

Prostat kanseri nedeni ile androjen baskılama tedavisi (ABT) uygulanan hastaların yaklaşık üçte ikisinde sıcak basması, periferik vazodilatasyon, belirgin terleme görüldüğü bildirilmiştir. Bu durumun da hastaların yaklaşık %30-40'ında hayat kalitesini bozan en önemli yan etki olduğu tespit edilmiştir. Sıcak basmalarının nedeni tam olarak bilinmemekte ancak hipotalamustan spontan katekolaminlerin salınımı ile ortaya çıktığı bilinmektedir. Vücuttaki ısı değişiklikleri anterior hipotalamustaki termoregülasyon merkezinde değerlendirilir ve ısının kaybı ya da korunması amacı ile ciltte vazokonstriksiyon ya da vazodilatasyona neden olur. İşte bu termoregülasyon merkezinin ayarının hormonal değişiklikler etkisi ile değişmesi beyindeki çeşitli nörotransmiterlerin salınımına yol açmaktadır. Hastaların çevre ısısındaki ani değişiklikler, hormonlarda veya nörotransmitterlerdeki ani değişiklikler, sıcak içecekler, vücut pozisyonunun değiştirilmesi gibi uyaranlar katekolaminlerin salınımını artırarak sıcak basmalarının tetiklenmesine yol açmaktadır. Testosteron seviyelerinin kronik düşüklüğü hipotalamustan opioid peptidlerin salınımını azaltır bu da intrahipotalamik katekolaminlerin artmasına neden olmaktadır. Sıcak basmalarında birçok nörotransmitter rol oynamasına rağmen, termoregülasyon merkezinin ayarını değiştirerek ısı kaybına neden olan primer nörotransmiter norepinefrindir. Serotonin de sıcak basmalarında rol alan diğer önemli nörotransmitterdir. Sıcak basmalarının tedavisinde santral adrenerjik etkili clonidine, megestrol asetat, gabapentin, selektif serotonin reuptake inhibitörleri (venflaksasin), siproteron asetat, dietilstilbesterol (DES) ya da akupunktur kullanılabilir. Bu derlemede ateş basmalarının patofizyolojisi ve güncel tedavi alternatifleri vurgulanmıştır.